PomnikWielokulturowy charakter Bratysławy w przeszłości był wyraźnie wzbogacony o liczne społeczności żydowskie tu mieszkające. I chociaż ustroje faszystowski i komunistyczny w XX wieku spowodowały w niej wielkie spustoszenie, kultura żydowska jest nadal obecna w mieście … Znaleziska archeologiczne wskazują, iż pierwsi osadnicy żydowscy napłynęli tu wraz z rzymskimi legionami w pierwszym wieku naszej ery. Osiedlali się tu przede wszystkim w czasach Wielkiej Morawy. Dzięki dobrym warunkom życia, społeczność żydowska w Bratysławie powiększała się. O jej obecność tutaj świadczą takie znaleziska jak np.: mały gotycki portal z literami hebrajskimi przy ulicy Pańskiej 11, okna gotyckie w części sklepienia w budynku przy ulicy Uršulínskiej. Po bitwie pod Mohaczem w roku 1526 wielka część mieszkańców żydowskich została wypędzona.
W XVII wieku Żydzi mogli powrócić do Podhradia, ale jedynie na mocy specjalnego zezwolenia. Podhradie nie było jednak wtedy częścią miasta, należało ono do włości magnackich. Między zamkiem i miastem powstała ulica żydowska. Odnowiono niektóre instytucje żydowskie. W 1692 książę Pálffy wydzierżawił żydom ziemię na brzegu Dunaju na potrzeby zbudowania cmentarza dla społeczności żydowskiej. Otrzymali prawo zezwalające im na rozpoczęcie działalności. Wybudowano wtedy także rytualną łaźnię (mikwa), utworzono Bractwo Pogrzebowe (Chewra Kadiša), otworzono szkołę podstawową (chederę), dom żałobny (ciduk hadin) i dwie synagogi.
W tym czasie położono także kamień węgielny pod szkołę rabinacką (jesziwę) w Bratysławie, która przeżyła okres swej sławy za czasów rabina Chatama Sofera (1762 – 1839). Kolejny okres rozkwitu gminy żydowskiej to czasy po wydaniu patentu tolerancyjnego przez cesarza Józefa II.
Po 1918 roku Żydzi uzyskało wiele politycznych przywilejów. Żydzi zostali oficjalnie uznani za mniejszość etniczną. Druga wojna światowa oraz czasy Państwa Słowackiego zniszczyły mniejszość żydowską. Ci, którzy przeżyli szaleństwo wojny i holocaust, w wielu przypadkach po wojnie wyemigrowali.
Kolejnym ciosem była tzw. sanacja wielkiej części dzielnicy Podhradia i otaczającej ją dzielnicy żydowskiej wraz z synagogą, która musiała ustąpić miejsca nowo budowanemu mostowi (Most SNP) pod koniec lat sześćdziesiątych. W pierwotnym miejscu jej stania, na Rybim Rynku umieszczono pomnik ofiar holokaustu i Ścianę Wspomnień. Ważnymi zabytkami kultury żydowskiej są: Mauzoleum Chatama Sofera, synagoga przy ulicy Heydukowej i Muzeum Kultury żydowskiej. Można także spróbować tradycyjnych potraw żydowskich w jedynej restauracji żydowskiej w mieście, „Chez David”, która znajduje się przy ulicy Zamockiej.
Źródło: https://www.fitness-station.pl/jak-duzy-ciezar-podnosic-dla-wzrostu-miesni-sily-lub-utraty-wagi
